yr eglwys-heb fod y ceffylau blaen yn cicio, a'r rhai ol yn cnoi; nid felly y daw y llwyth i ben y rhiw. Math o ddolen i asio y pulpid â'r bobl, ddylai y ddiaconiaeth fod. Yn lle hyny, cafwyd hwy weithiau yn ffaglwyr yn rhyw glwbyn ar ben eu hunain, i enyn a chynal ymryson. Yn lle bod yn Aaron a llur, yn trei yn Gora a Dathan. Da iawn yw cael blaenor ag awch arno; ond mae o bwys fod yr awch arno lle dylai fod; nid fel cryman ag awch ar ei gefn, yn tòri dwylaw dynion. Y mae llawer yn selog iawn gyda'r mintis a'r anis-taranant yn ddychrynllyd os bydd i ryw lodes fach ddol osod tamaid o artificial yn ei chap. Cymeryd morthwyl haiarn mawr i ladd gwibedyn; ond dim yn yngan gair am Mr. Hwn-a-hwn, yn dyfod adref o'r clwb yn feddw, neu a newidiodd y siop er ysgoi yr hen gount.

Wrth Aelodau.- Mynwch grefydd round. Pe gwelech ferch, ieuanc yn rhodio ar yr heal, a gŵn sidan costus am dani, a chloes a bacsau am ei thraed, oni byddai hyny yn chwith iawn? Grym i gael pob peth i ateb eu gilydd. Ymofyner am grefydd pob tywydd. Yn y tywydd têg y clywir y gôg yn canu, ac y gwelir y wenol yn ehedeg oddeutu y tŷ-dim cip olwg arnynt ar ol ymadawiad y tywydd têg; ond y mae ambelli hen Gristion, fel yr aderyn dû a'r frongoch, yn aros ar hyd yr ydlan ac oddeutu y tai, pan fo yr eira fel blancedi yn gorchuddio y tir.

Gochelwch rhag lyncu ysbryd bydoldeb; gwane am olud. Pe byddai i chwi ddal dimai yn agos i'r llygad, hi guddiai yr holl haul o'r golwg. Dyna ddyn nychlyd. Wel, ho! beth sydd arnat? Wel, eistedd ar y ddaear wnes; ni chefais ddiwrnod iach byth wedi hyny. Efelly y bydolddyn-y mae wedi eistedd ar y ddaear; y mae yn dihoeni yn dost; yn myned feinach feinach.

Yr ydych yn cael eich blino gan feddyliau ofer. A ydych yn sier nad ydych yn rhoddi cefnogaeth iddynt yn ddirgel? Pan byddoch yn myned i ambell i dŷ, chwi welwch y fowls yn rhuthro i mewn drachefn a thrachefn, a'r wraig yn ffrystiog yn eu gyra allan, dan gywilyddio, o flaen dyeithriaid; ond pan na byddo neb yno, y mae hi yn taflu dyrnaid o ŷd iddynt yn fynych ar lawr y gegin.

Wrth y Crefyddwr Tolciog.-Y mae ambell i grefftwr weithiau yn blino ar ei grefft, ac yn cymeryd fferm; ond, er hyny, nid yw yn gwerthu ei offer, megys y fwyell, y llaw-lif, a'r plane; ac yn mhen tipyn, y mae yn blino ar y 'fferm drachefn, ac yna yn syrthio yn ol at yr hen grefft. Ond bydd y llall yn gwerthu yr holl dools ar unwaith; yna bydd rhaid ymroi ati. Bydd llawer yn dyfod at grefydd, ond yn cadw y basged a'r offer; yna byddant yn medru joba yma a thraw yn achlysurol. Grym i werthu y basged.

2. Eiddo J. Jones, Treffynon. Wrth Fobl Priod.-0 ba ran o'r dyn y gwnaed y wraig, tybied? O'r pen, debyg gen i? Nage, wraig; paid di a meddwl y cai rulio dy wr ychwaith. Wel, o'r traed, ynte? Nage, wr; paid dithau a meddwl y cai di wneud pêl-droed o'r wraig. O ba ran, ynte, y gwnawd hi? Wel, o'r asen. Wel yma di, peth agos iawn i'r galon yw yr asen. Mae llawer hen ddyhiryn a leiciai droi

yre iu yn yr adnod yna, "Y gwyr, cerwch eich gwragedd." Mae rhai yn trin eu gwrag edd yn ofnadwy y dyddiau hyn; yn eu shwfflan nes y bydd eu hesgyrn yn clecian fel cregyn COCOS. Fe setla Duw y gwyr hyn. Rhaid fod y wraig hefyd yn dueddol i ysgowlian y gwr, cyn y buasai yr apostol yn dywedyd," Ar wraig, edryched ar iddi barchu ei gwr." Nid rhoddi tafod drwg iddo, os bydd wedi bod yn yr oedfa yn lled hwyr, gan ddywedyd, "Wel, y cenaw brwnt, genych, a welsoch chwithau eich amser i ddyfod adref? Gwr braf, yn wir! Nid ydych yn hidio am gymdeithas y plant yma, a'ch gwraig, druan,-yr hen hwdwch!" Wel, sut, ynte, y dylai ymddwyn? Dywedyd gyda gwên siriol, "Wel, fy anwylyd, chwi a ddaethoch; chwi gawsoch oedfa dda yn ddian, yr un anwyl."

3. Eiddo Lewis Powell, Caerdydd. Mae yr hanesion sydd gan Mr. Dal Sylw yn hyll iawn rai o honynt, ac y mae am i mi eu cyhoeddi. Ar ol ymgynghori â Mr. Diddig-dan-y-groes a Syr Para-hyd-y-diwedd, cydunasom fod yn well adrodd ychydig, a gadael y lleill i ofal Mr. Dystaw. 1. Gwelais un ag oedd yn talu am seat, ac yn cyfranu chwe cheiniog yr wythnos at yr achos, er ei fod yn dlawd. 2. Yr un gyng iodd swllt i'r claf, yr unig un a feddai, ac y cai ei dalu yn ol bob yn geiniog ar ol gwella. 3. Yr un oedd yn syfrdanu yr eglwys am gael Cyfrif, cyfrif. Dyna ei holl sŵn; ac wedi ei hysbysu o lyfr y pen a'r inc, gwelwyd fod rhai wedi rhoddi pum swllt y mis, rhai haner coron, a'r gwr mawr yn ymofyn cyfrif wedi dygwrdd ymorchestu a labro i roddi pum ceiniog! Beasai yn enwog i'w roddi ef a'i five pence i ryw oror arall i gadw noise. Yr wyf yn tybied er ys talm, os pum ceiniog fydd un yn roddi, gwerth pum ceiniog ddylai ddywedyd; os cein iog, dim ond gwerth ceiniog-(Chwareu tez i Miss Penny 2); os rhoddi dint, baldorddi dim, ïe, pe byddai yn gouncellor; a haeddai gael talu can swllt am gael dywedyd dwy lythyren, oni byddant a ac f, sef Af ymaith. Nid oes amser i ddywedyd o hyd gan fobl y swllt, yr haner coron, a'r goron. Nid dywedyd, ond gwneud y maent hwy.

RHIF. 451.

CYF. XXXVI.

MAE hanesyddiaeth wedi cofnodi ar ei thudalenau anfarwol, lu o enwogion a ymwelas. at ya achlysurol â'r byd llygredig hwn, ac a teadithiasant eu rhyw tra y trigasant yn pth. Ond yn mysg yr holl enwau clodfar a addurnant goflyfrau amser, ni welir ann deilwng o'i gyffelybu ag enw Iesu, "Cyfaill pechaduriaid." Yn ymyl ei degwch, ei ddaioni, ei fawredd, a'i hynodrwydd, ya pob gogoniant dacarol-difiana pob raedd ddynol-dihoena pob urddasolrwydd meidrol, a sedda o'r golwg i eigion

doldeb bob rhyfeddod amserol. Yr oedd peth a berthynai i'r lesu yn hynod o reddog. Edrychwn arno yn Nwyfoliaeth ei berson; fel y cyfryw, meddai ar fawrreder digymhar. Syllwn ar ei gymeriad yddol fel CANOLWR rhwng nefoedd a Caer; yn gystal â'i waith cyfryngol, yn

athur iawn dros bechod, a thrwy hyny, ya dwyn i heddwch a chymod ofyniadau yr sedd Ddwyfol ac iachawdwriaeth plant marwoldeb yn hyn saif yn dra-dyrchaf, elig, uwchlaw y penaf o drigianyddion y daar, a'r gogoneddusaf o feidrolion y nef. Fel MAB DIN, meddai ar bob mawredd motola meddyliol ag oedd yn ddichonadwy I ddynoliaeth feddianu. Meddai ar ddealltariaeth eang ya ei chyrhaeddiadau, ac eglar yn ei hamgyffrediad ;-barn nas gallai Cum ei gwyro;-penderfyniad nas gallai dim di siglo-gwyliadwriaeth nas gallai dim ei ban-synu. Trwy hyn ni ddarfu i un dyg*yddiad erioed ei ddal yn anmharod. Yr oedd bob amser yn gydradd, os nid yn uwch galwedigaethau ei amgylchiadau ! byddy cyfryw mor annysgwyliadwy a phoenus ag y byddent. Ei symudiadau bob amser eddyat arafaidd a mawreddog. Ymdebygolent i gylchdröadau y bodau nefol, pa rai ydynt bob amser yn gyson a thawel, pa mor ar a thymhestlog bynag fyddo y nefoedd law iddynt. Yn mhlith yr amrywiol amgiadan a gawn o fawredd moesol ein Gwar

edwr, nid oes nemawr ag ydynt fwy cyffrous na'r cyfryw a ganfyddwn yn y bennod o ba un y detholasom ein testun. Dadlenant ei enaid toddedig a gwronaidd ;-dangosant y dewrder mwyaf gorwraidd, yn blethedig â'r tynerwch mwyaf caruaidd;-y penderfyniad mwyaf diysgog, yn wauedig â'r teimladau mwyaf tosturiol a mwynaidd. Ymddangosa yr ymddyddanion hyn o'i eiddo, pan yn ymyl y storom frawychus ag oedd ar ymdori ar ei ben, yn debyg i ddysgleirdeb pelydrog yr haul, yn amgylchynedig gan gymylau duon; a phan ar neidio yn ei fachludiad i freichiau cymylau duach fyth, pa rai ydynt yn orlwythedig gan fellt, taranau, a'r tym. hestloedd mwyaf aruthrol. Pe gosodid unrhyw greadur meidrol yn y fath sefyllfa, pa mor alluog bynag ei feddwl, a pha mor dirion ac hynaws bynag ei galon, teflid ei enaid i gyflwr o aflonyddwch, braw, a therfysg anfeistroladwy; a byddai yn rhy awyddus i ddiane o afaelion ei ddyoddefiadau ei hun i deimlo tuedd, nac i estyn llaw, er tawelu tristwch, a Iloni meddyliau ereill. Ond yr Iesu, er ei fod yn berffaith adnabyddus o rwymedigaethau echryslawn, a chanlyniadau brawychol ei sefyllfa ei hun-er y teimlai bwysigrwydd y baich a orweddai ar ei fynwes-er y profai chwerwder y cwpan a estynid iddo i'w yfed-er y canfyddai fod yn ei ymyl bwysau trymach, gwpan chwerwach, a storom mwy erwinog, eto meddianai ei hun. Sobrwydd a deyrnasai yn ei fynwes; pwyllder a eisteddai ar orsedd ei galon, ac a ysgwydai ei deyrnwialen dros holl ymherodraeth y meddwl, a thalaethau y teimlad. Er y metha geiriau osod allan awchlymder ei ddyoddefiadau, anngherddolder ei boen, a gorddwysder ei dristwch, eto ni ddangosa y radd leiaf o betrusdod beth i wneuthur. Y llwybr a ymddengys yn arw, ac yn daenedig gan rwystrau ac anhawsderau fyrdd, ond gydag anŵyrogrwydd yr haul yn ei gylchdaith, gwasga yn mlaen. Dangosa gymaint

o ddyddordeb yn nhrallod a chyfyngder ei ddysgyblion, a phe na byddai ganddo ei hun ddim i'w aflonyddu. Gwelir yn mhob brawddeg o'i eiddo, ar yr amser dan sylw, ddyfnder doethineb, anngherddolder cariad, mawrydi dewrder, tynerwch tosturi, a pherffeithrwydd llarieidd-dra, i raddau anfesuradwy. Er myned i mewn i ysbryd yr ymadroddion hyn, a chanfod eu cymhwysder a'u gogoniant, dylem gadw mewn golwg amgylchiadau neillduol y personau at ba rai y cyfeiriwyd hwynt, Cyfeiriwyd hwynt at y dysgyblion, pa rai oeddynt ar y pryd â'u calonau yn archolledig, a'u llygaid yn or lawn o ddagrau, wrth edrych ar yr awr yn dynesu, yn mha un yr oeddynt i gael eu hamddifadu o gymdeithas yr hwn a garent gyda chariad diffuant, arbenol, ac anniffoddadwy; ac er mwyn canlyn pa un, yr oeddynt wedi ymadael gyda rhwyddineb â phob peth daearol. Er iddynt gael eu defnyddio fel iach-eirchiad i'r dysgyblion, eto cynwysant egwyddorion anfeidrol yn eu pwys, cyffredinol yn eu cymhwysder, a thragywyddol yn eu parhad. Maent wedi gweinyddu dyddanwch a chyfarwyddiadau i ganlynwyr y Gwaredwr yn mhob oes. Llawer rhyfcrthwy maent wedi ostegu, llawer cwmwl maent wedi ymlid, llawer nos ddu ac oerllyd maent wedi gyfnewid i ddydd goleu ac hy. naws; a thra parhao oesau amser, ni fethant gyfranu yr unrhyw adgyfnerthion i ffyddloniaid yr Oen, tra mewn sefyllfa o absenoldeb oddiwrth eu Blaenor cu.

Cyfansodda ein testun un o lawer o ddy. wediadau Crist er lloni meddwl ei ddysgybl ion trallodedig; a chynwysa un o lawer o'r rhesymau a ddefnyddiwyd ganddo er gwasgaru eu hofnau, tawelu eu meddyliau, a'u calonogi i gyfarfod yn wrol â'r hyn ag oedd yn eu haros." Na thralloder eich calon❞—

Canys byw wyf fi, a byw fyddwch chwithau hefyd. Ni fyddai yn gydweddol â'm dyben presenol, i wneud unrhyw sylwadau beirniadol ar y geiriau dan sylw, er fe allai y galwant i ryw raddau am hyny; nac ych. waith ddwyn ger eich bron y golygiadau gwahanol a gwrth-darawol ag y mae Esbonwyr ymchwilgar, dysgedig, a duwiol, wedi gymeryd o honynt. Detholais y geiriau, o herwydd eu cymhwysder i'r achlysur galarus ag sydd wedi ein dwyn yn nghyd heno, yn gystal ag o herwydd fy nghrediniaeth ddisigl fod ein cyfaill ymadawedig (rhan farwol pa un a gludwyd er ys wythnos yn ol idd ei orphwysfa hir a thawel, yn monwent Casnewydd; ond enaid pa un sydd wedi ehedeg i'r byd anweledig) yn gwybod trwy brofiad heno, beth ydyw eu gwirioneddolrwydd, eu gwerth, a'u melusder. Ni amcanaf gymysgu cyfeiriadau uniongyrchol at y marw â'r sylwadau a fwriadaf wneuthur ar bwnc ein testun. Byddai gwneuthur hyny, mae yn bosibl, yn fwy cymeradwy gan y dorf luosog ag sydd wedi ymgasglu, oblegid dangosant trwy eu

hymgynulliad, yn gystal a thrwy eu dagan,

dyddordeb dwfn a deimlant yn nghoffadwr. iaeth y trengedig; ond er hyny, ni fyddai mor fuddiol. Cyffoai y gynulleidfa, a chynyrchai fwy o deimlad, ond ni wnai wein. yddu cysur ac adeiladaeth. Dadgysylltaf y testun oddiwrth bob perthynas neillduol, ac ymdrechaf egluro y gwirioneddau cyffredinol a gynwysa, yn y modd mwyaf syml, byr, a naturiol. Mae ynddo dri o feddylddrychau a deilyngant ein sylw.

Y CYNTAF YW, YR HAERIAD A WNA CRIST MEWN PERTHYNAS IDDO EI HUN: Byw wyf fi."-Meddai Iesu, fel person Dwyfel, fywyd, prif nodweddau pa un oedd. yut annibynrwydd, annghyfnewidioldeb, a thragywyddoldeb. Meddai ar allu i weithredu a mwynhau i'r graddan perffeithiaf. Ynddo ef yr oedd, y mae, ac y bydd bywyd. Ynddo ef y bodolai fy cefufor dilan a difesur

o fywyd, o ba un y mae pob ffurf a dullwedd o fodoliaeth wedi deilhaw. Nid ydyw byw. yd y llysieuyn, yr anifail, y dyn, na'r angel, ond dyferynau o'i gyflawnder cynhwynol ef. Trwyddo ef y gwnaethpwyd ac y bywhawyd pob peth. Yr oedd hyn yn angenrheidiol. fel cymhwysder i'r gwaith a fwriadai gyflawni; oblegid ni allai neb, ond yr hwn a feddai ar fywyd anymddibynol, gyfryngu yn effeithic ar ran marwolion. Ond nid at y bywyd hwn, debygaf, y cyfeiriai Iesu yn yr adnod dan sylw. Perthynai y bywyd yma yn hollo! ac yn ddieithriadol i'r radd uchelaf o fodoliaeth. Nis gall neb ei fwynhau tu allan i gylch santaidd Dwyfoliaeth. Y bywyd at ba un y cyfeirir ydyw, yr un a berthynai i Grist fel Duw-DDYN-bywyd dyn mewn un deb â Duw-bywyd Cyfryngwr, i ba un yr ymddiriedid y gwaith pwysfawr o achub colledigion a byw hau marwolion. Cyfeirir at y bywyd hwnw, nid yn ei sefyllfa ddechreuol, eithr yn ei gyflwr o berffaith eglurhad ar ol adgyfodiad y Ceidwad o'r bedd. Yr oedd wedi byw y bywyd hwn pan ar y ddaear yn ei sefyllfa o ostyngeiddrwydd; ac afrifed a synfawr oedd y prawfiadau a roddodd o'i feddiant clefydau, effeithiau pechod, a ddiflanent yn ei bresenoldeb; cythreuliaid, gwrthwynebwyr ei amcanion trugarog, a ffoent fel adar tywyllwch o'i wyddfod; caethion angeu a charcharorion y bedd a gyfodent wrth ei lais; ac eneidiau ar ddarfod am danynt, a ddychwelent dan wylo i freichiau ei gariad. Ond er godidoced y bywyd hwn yn nyddiau ei gnawd, nid oedd i'w gyffelybu i'r hyn ag oedd i fod ar ol ei adgyfodiad. Nis gellid dadblygu ei brydferthwch, nac egluro ei nerth, hyd nes ag oedd cymod wedi ei wneud dros bechod. Nid yn unig yr oedd ei farw. olaeth yn y cnawd i ragflaenu ei fywhad yn yr Ysbryd, eithr yr oedd i fod yn achos enillol ac haeddianol o hyny. Yr oedd y croeshoeliad mewn gwendid, i fod yn achos effeithiol o'r byw trwy allu Duw. Yr oedd yr ufudd-dod yn achos haeddianol o'r tra