Manilius., Quod non arbitrio veniunt, fed femine certo: Gratia non levior tribuentur dulcibus efcis,
Quod natura dedit fruges, non ulla voluntas. Sic hominum menti tanto fit gloria maior,
Quod coelo gaudente venit; rurfusque nocentes Oderimus magis in culpamque poenas creatos. Nec refert, fcelus unde cadat; fcelus effe fatendum. Hoc quoque fatale eft fic ipfum expendere Fatum.
Quod quoniam docui, fuper eft nunc ordine
Coeleftes fabricare gradus, qui ducere flexo Tramite prudentem valeat ad fidera Vatem.
Gratius Faliskus.
Ein römischer Dichter, dessen unter allen alten Schriftstellern bloß Ovid in dem lezten Briefe des vierten Buchs der während seiner Verbannung geschriebenen poetischen Episteln gedenkt, wenn man nicht eine Stelle beim Manis lius (L. II. v. 43. M.) auf ihn deuten will. Sein Gedicht von der Jagd, Cynegetikon, ist mehr erzählend als didakrisch, und wurde erst im sechszehnten Jahrhundert von dem berühmten Sannazaro in Frankreich wieder aufgefunden, und beim Aldus zu Venedig durch einen Schlefier, Georg. Logus zuerst herausgegeben. Den nämlichen Gegenständ bearbeitete in der Folge Nemesian; aber mit weniger Kor rektheit und Eleganz, obgleich der griechische Dichter, Ops pian, beide übertraf. Gratius hat besonders den Fehler, daß er sich bei der eingewebten Fabelgeschichte zu lange vers weilt. Hier ist der Anfang seines Gedichts:
Dona cano Divûm, laetas venantibus artes, Aufpicio, Diana, tuo. Prius omnis in armis Spes fuit, et nuda filvas virtute movebant Inconfulti homines; vitaque erat error in omni. Poft alia propiore via, meliusque profecti, Te fociam, Ratio, rebus fumfere gerendis. Hinc omne auxilium vitae, rectusque reluxit Ordo; et contiguas didicere ex artibus artes Proferre. Hinc demens cecidit violentia retro. Sed primum aufpicium Deus artibus, altaque cir-
Firmamenta dedit. Tum partes quisque fecutus Exegere fuas, tetigitque induftria finem. Tu trepidam bello vitam, Diana, ferino, Qua primum quaerebat opem, dignata repertis Protegere auxiliis, urbemque hac folvere noxa. Afcivere tuo comites fub nomine Divae,
Gratius Centum omnes nemorum, centum de fontibus Falistus.
Naiades, et Latii cultor qui Faunus amoeni; Maenaliusque puer, domitrixque Idaea leonum Mater, et inculto Sylvanus termite gaudens. His ego praefidibus noftram defendere fortem Contra mille feras, et non fine carmine, nifus, Carmine et arma dabo venanti, et perfequar ar-
Armorum; caffesque, plagarumque ordiar astus.
Prima iubent tenui nafcentem iungere filo Limbum, et quadruplices tormento adftringere limbos.
Illa operum patiens, illa ufus linea longi. Tunc ipfum medio caffem qui nafcitur ore, Per fenos circum usque finus laqueabis, ut omnem Concipiat tergo, fi quisquam eft plurimus ho- ftem.
Et bis vicenos fpatium praetendere paffus Rete velim, plenisque decem confurgere nodis. Ingrati maiora finus impendia fument.
Optima Cinyphiae, ne quid contere, paludes Lina dabunt; bonus Aeoliae de valle Sibyllae Foetus, et aprico Tuscorum ftupea campo Meflis, contiguum forbens, de flumine rorem, Qua cultor Latii per opaca filentia Thybris Labitur, inque finus magno venit ore marinos At contra noftris imbellia lina Falifcis Hifpanaeque alio fpectantur Saetabis ufu, Vix operata fuo facra ad Bubastia lina Velatur fonipes aeftivi turba Canopi. Ipfe in materia damnofus candor inerti Oftendit longe fraudem, atque exterruit hoftes. At pauper rigui cuftos Alabandicus horti Cannabias nutrit filuas, quam commoda noftra Armamenta operi: grauis eft tutela fed illis, Tu licet Haemonios includas fentibus urfos. Tantum ne fubeat vitiorum peffimus humor, Ante cave; non eft humentibus ufus in -armis;
Nulla fides. Ergo, feu preffa flumina valle Inter opus, craffaeque malum fecere paludes, Sive improvifus coelo perfuderit imber: Illa vel ad flatus Helices. oppande ferenae. Vel caligineo laxanda reponito fumo. Idcirco et primas, linorum tangere mefles Ante vetant, quam maturis adcenderit annum Ignibus, et claro Pleias fe prompferit ortu. Imbiberit, tanto defpondet longius ufu, Magnum opus, et tangi, nifi cura vincitur impar. Nonne vides, veterum quos prodit fabula rerum, Semideos? Illi aggeribus tentare fuperbis Ire freta; et matres aufi tractare deorum, Quam magna mercede meo fine munere filvas Impulerint, Flet adhuc et perro flebit Adonim Vieta Venus, ceciditque fuis Ancaeus in armis Ut praedexter erat geminisque fecuribus ingens. Ipfe deus, cultorque feri Tyrinthius orbis
Quem mare, quem tellus, quem praeceps ianua Di- tis,
Omnia tentantem, qua laus erat obuia, passi, Hinc decus, et famae primum patravit honorem. Exige, fi qua meis refpondet ab artibus ergo Gratia, quae vires fallat collata ferinas.
Sunt, quibus immundo, decerptae vulture plu
Inftrumentum operis fuit, et non parva facultas. Tantum, inter nivei iungantur vellera cygni: Et fatis armorum eft. Haec clara luce corufcant Terribiles fpecies: ab vulture dirus avaro Turbat odor filvas, meliusque alterna valet res. Sed quam clara tuis et pinguis pluma fub armis Tum mollis tactu, et non fit creberrima nexu, Ne reprenfa fuis properantem linea pinnis Implicet, atque ipfo mendofa coarguat ufu. Hic magis in cervos valuit metus.
Interdum Libyco fucantur Sandyce pinnae, Lineaque exftructis lucent anconibus arma, Rarum, fi qua metus eludat bellua falfos,
Nam fuit et laqueis aliquis curracibus ufus: Cervino iuffere magis contexère nervo, Fraus reget infidias, habitu mentita ferino. Quid, qui tentatus iligno robore claufit Venator pedicas? quum diffimulantibus armis Saepe hebet imprudens alieni lucra laboris. O felix, tantis quem primum induftria rebus Prodidit auctorem! Deus ille an proxima Divos Mens fuit, in caecas aciem quae magna tene- bras
Egit, et ignarum perfudit lumine vulgus? Dic age Pierio (fas eft) Diana, miniftro. Arcadium ftat fama lenem, quem Menalus altor Et Lacedaemoniae primum vidiftis Amyclae- Per non adfuetas metantem retia valles, Dercylon. haud illo quisquam fe iuftior egit, Aut fuit in terris divûm obfervantior alter. Ergo illum primis nemorum Deo finxit in an nis,
Auctoremque operi dignata infcribere magno, Iuifit adire fuas, et pandere gentibus artes.
Ille etiarn valido primus venabula dente Induit: et proni moderatus vulneris iram Omne moris excepit onus. Tum ftricta verutis Dentibus et geminas fubiere haftilia furcas. Et quidem totos clauferunt enfibus orbes, Ne ceffaret iners in vulnere massa ferino、 Blandimenta vagae fugies novitatis; ibidem Exiguo nimiove nocent; fed lubricus errat Mos, et ab expertis feftinant ufibus omnes. Quid, Macetûm immenfos libeat fi dicere con- tos,
Quam longa exigui fpicant haftilia dentes? Aut contra ut tenero deftrictas cortice virgas Praegravat ingenti pernix lucania cultro! Omnia tela modi melius finxere falubris. Quo circa et iaculis habilem perpendimus ufum: Neu leve vulnus eat, neu fit brevis impetus illi. Ipfa arcu Lyciaque fuas Diana pharetra
« 上一頁繼續 » |